1ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Ας ξανασυστηθούμε - Δημιουργούμε το συμβόλαιο της ομάδας μας
1. Οι μαθητές/τριες εισάγονται στο θέμα μέσα από ένα παιχνίδι κίνησης και ρυθμού.
2.Δημιουργούν το συμβόλαιο δράσης της ομάδας. Η κάθε ομάδα αποφασίζει τους κανόνες, τους καταγράφει με όποιον τρόπο μπορεί π.χ. τους ζωγραφίζει, τους «γράφει» και ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα αναλαμβάνει να τους παρουσιάσει στην ολομέλεια της τάξης.
3. Οι μαθητές/τριες συνθέτουν τα έργα τους σε ένα μεγάλο χαρτί δημιουργώντας έτσι την αφίσα με τους κανόνες της ομάδας, η οποία αναρτάται σε ένα εμφανές σημείο στην τάξη και έχουν συμφωνήσει όλοι να τηρούν τους κανόνες που έχουν θέσει.
Στο τέλος όλοι λένε από μια λέξη για το πώς νιώθουν αυτή τη στιγμή.
2ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Άνθρωποι και ζώα-μία σχέση αλληλεξάρτησης
1. Το εργαστήριο ξεκινάει στην ολομέλεια με ένα παιχνίδι ενεργοποίησης της ομάδας των μαθητών για τη δημιουργία ενός ευχάριστου κλίματος συνεργασίας και μάθησης.
Σε επόμενο χρόνο ο/η εκπαιδευτικός στην ολομέλεια καλεί τους μαθητές/τριες να σκεφθούν κάποια ζώα που προσφέρουν τροφή στον άνθρωπο και ποια είναι αυτή; Με την τεχνική της ιδεοθύελλας δημιουργείται ο αρχικός εννοιολογικός χάρτης με κεντρικό ερώτημα «Ζώα που μας προσφέρουν τροφή». Ο/Η εκπαιδευτικός διαμοιράζει στις ομάδες εικόνες με τα προϊόντα των ζώων και καλεί την κάθε ομάδα να διερευνήσει μετά από προσεκτική παρατήρηση με ποια ζώα σχετίζονται οι εικόνες.
2. Στη συνέχεια δημιουργείται ο δεύτερος εννοιολογικός χάρτης «Τι προσφέρει ο άνθρωπος στα ζώα». Από τη σύγκριση των δύο χαρτών καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μια πολύ στενή και αλληλένδετη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο, στα ζώα και στο περιβάλλον.
3. Η κάθε ομάδα καλείται να επιλέξει ένα ζώο που προσφέρει στον άνθρωπο και να αναζητήσει στο διαδίκτυο εικόνες για τα προϊόντα που προσφέρει το ζώο που επέλεξε. Όλες οι ομάδες δημιουργούν ένα κολάζ από τα έργα τους.
Οι μαθητές/τριες προτείνουν λέξεις-κλειδιά που θα τους βοηθήσουν στην
αναζήτηση των πληροφοριών και με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού
γράφουν σε μια μηχανή αναζήτησης τις λέξεις-κλειδιά που ψάχνουν.Ο/Η
εκπαιδευτικός έχει ήδη ελέγξει τους διαδικτυακούς τόπους που θα
επισκεφθούν οι μαθητές/τριες, για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και τη
σωστή λειτουργία τους. Η κάθε ομάδα. αποθηκεύει τις πληροφορίες στο
φάκελο του εργαστηρίου που υπάρχει στον υπολογιστή και εκτυπώνει το
αποτέλεσμα της αναζήτησης. Ο/Η εκπαιδευτικός όση ώρα εξελίσσεται η
δραστηριότητα, κινείται διακριτικά ανάμεσα στις ομάδες, παρατηρεί,
φωτογραφίζει και καταγράφει τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία που
αναπτύσσεται, και υποστηρίζει. Οι καταγραφές θα αξιοποιηθούν για την
περιγραφική αξιολόγηση.
Στη συνέχεια αφού η κάθε ομάδα παρουσιάσει το
αποτέλεσμα της αναζήτησης στην ολομέλεια, ο/η εκπαιδευτικός συνδέει τα
έργα που παρουσιάστηκαν μεταξύ τους ώστε να ακουσθούν όλες οι απόψεις
και υπογραμμίζει τη συμβολή της κάθε ομάδας στο παραγόμενο έργο. Οι
μαθητές/τριες μπορούν να υποβάλλουν ερωτήματα, να ζητήσουν
διευκρινήσεις.
Σε επόμενο χρόνο όλες οι ομάδες δημιουργούν ένα κολάζ
από τα έργα τους, το οποίο μπορούν να το φωτογραφίσουν με τη ψηφιακή
φωτογραφική μηχανή για να το βάλουν στο φάκελο του εργαστηρίου.
Εμείς στο εργαστήριο αυτό, δουλέψαμε ατομικά σε συνεργασία με τους γονείς. Το κάθε παιδί με βάση την εικόνα που είχε από την προηγούμενη δραστηριότητα, έπρεπε να συλλέξει πληροφορίες για τα προϊόντα που δίνει στον άνθρωπο στο παρακάτω φύλλο εργασίας και να το παρουσιάσει στην ομάδα.
Στο τέλος του εργαστηρίου γίνεται αξιολόγηση από τα ίδια τα παιδιά, όπως:
-Ποια σημεία σας άρεσαν στο συγκεκριμένο εργαστήριο και γιατί;- Ποιες δυσκολίες συναντήσατε και τι κάνατε γι’ αυτό;
-Θέλετε να μας πείτε πώς συνεργαστήκατε;.
-Τι ήταν αυτό που κάνατε όλοι και βοήθησε να ολοκληρώσετε το έργο σας;
-Τι σας εμπόδισε;
-Τι έμαθα, από αυτό το εργαστήριο;
-Τι θα θυμάμαι από αυτό το εργαστήριο;
3ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Ο ζωγράφος Σαγκάλ μας μιλάει για την σχέση αλληλεξάρτησης μεταξύ ανθρώπου και ζώων
1.Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει στην ολομέλεια τον πίνακα ζωγραφικής του Σαγκάλ «Εγώ και το χωριό».
Ο/Η εκπαιδευτικός στην ολομέλεια προτείνει στους μαθητές/τριες να γνωρίσουν αυτή την αλληλένδετη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο, στα ζώα και στο περιβάλλον μέσα από έναν ζωγράφο, τον Σαγκάλ. Επιλέχθηκε ο ζωγράφος Σαγκάλ διότι είναι διάσημος για τον «παιδικό» χαρακτήρα και την «απλοϊκή» ιδιομορφία των έργων του, τα οποία αντανακλούν διαχρονικές πολιτισμικές και αισθητικές αξίες. Τα έργα του περιέχουν ισχυρούς συμβολισμούς και μηνύματα και σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες των παιδιών. Αφού έρθουν σε μια πρώτη γνωριμία με τη ζωή του ζωγράφου, ο/η εκπαιδευτικός προβάλλει το έργο του Σαγκάλ « Εγώ και το χωριό».
Α’ Φάση: Παρατηρώ-Χρόνος για παρατήρηση
Στη φάση αυτή ο/η εκπαιδευτικός δίνει όσο χρόνο χρειάζονται τα παιδιά για να παρατηρήσουν, όσο καλύτερα μπορούν, τον πίνακα ζωγραφικής.
- Τι βλέπετε; (Ακολουθεί ένας καταιγισμός ιδεών)
- Περιγράψτε την εικόνα
- Έχετε απορίες; Παρατηρήσατε κάτι περίεργο ή ξεχωριστό
(Ενδεικτικές απαντήσεις των παιδιών: -γιατί η κατσίκα είναι μέσα στο μάγουλο του προβάτου; γιατί ο άνθρωπος έχει μόνο μισό πρόσωπο και είναι πράσινο; γιατί η γυναίκα είναι ανάποδα; γιατί κάποια σπίτια είναι ανάποδα;)
- Ποιο στοιχείο του έργου σας κάνει περισσότερη εντύπωση ή σας δημιουργεί έκπληξη;
- Θυμηθείτε κάποιες σκέψεις, ιδέες σχετικά με το συγκεκριμένο έργο.
( Ενδεικτικές απαντήσεις: «Στο χωριό μου έχει και ο παππούς μου πρόβατα»)
2η Φάση: Σκέφτομαι δημιουργικά- Ανοιχτή και περιπετειώδης παρατήρηση
-Aν το έργο τέχνης μας έλεγε μια μικρή ιστορία ποια θα μπορούσε να ήταν;
- Τι συναισθήματα σας προκαλεί το έργο; Πώς νιώθετε;
-Στη συνέχεια o/η εκπαιδευτικός ζητάει από τα παιδιά να παρατηρήσουν τα τεχνικά σημεία του έργου, π.χ. χωροχρονικό πλαίσιο, κίνηση, χρώμα, μορφές. και να μελετήσουν πιο αναλυτικά, ανεξάρτητα σημεία του έργου.
(Ενδεικτικά: να παρατηρήσουν την έκφραση του πράσινου ανθρώπου και του προβάτου ή της κατσίκας, την κίνηση του σώματος του μαυροντυμένου άνδρα που κρατάει ένα δρεπάνι).
Γ’ Φάση: Σκέφτομαι κριτικά - Ξεκάθαρη αναλυτική και εις βάθος παρατήρηση.
-Ας σκεφθούμε αυτό που σας εντυπωσίασε περισσότερο ή που σας εξέπληξε.
(Ενδεικτικές απαντήσεις: Με εντυπωσίασε η μικρή κατσίκα στο μάγουλο του προβάτου που την αρμέγει μια γυναίκα, το πράσινο χρώμα του προσώπου, η ανάποδη στάση της γυναίκας που παίζει βιολί)
- Γιατι νομίζετε ότι ο ζωγράφος δημιούργησε αυτή την έκπληξη;
(Ενδεικτικές απαντήσεις: «Για να μας δείξει ότι η κατσίκα και το πρόβατο μας δίνουν γάλα, για να μας δείξει ότι είναι πράσινα τα χωράφια και αυτός είναι αγρότης, για να μας δείξει ότι αυτή η γυναίκα δεν ξέρει να αρμέγει γιατί παίζει βιολί»)
- Εάν κρύψετε με τα χέρια σας ένα στοιχείο του έργου π.χ. τη μορφή του ανθρώπου, του ζώου,του φωτεινού δένδρου, τι νομίζετε ότι θα συμβεί;
(Ενδεικτικές απαντήσεις παιδιών: «Αν κρύψουμε τον άνθρωπο θα στενοχωρηθεί πολύ το πρόβατο γιατί δεν θα υπάρχει κάποιος να το φροντίζει, αν κρύψουμε το πρόβατο, πώς θα παίρνει το γάλα ο άνθρωπος για να ταίζει τα παιδιά του, αν κρύψουμε το φωτεινό δένδρο τί θα τρώει η κατσίκα;»;)
-Ενώστε με μία νοητή (φανταστική) γραμμή αντικείμενα για να βρείτε τη σχέση μεταξύ τους. Αν ενώσουμε για παράδειγμα. με μια φανταστική γραμμή το μάτι του προβάτου με το μάτι του αγρότη, ποια νομίζετε ότι είναι η σχέση μεταξύ τους, τι τους ενώνει;
(Ενδεικτικές απαντήσεις: «Ο ένας φροντίζει τον άλλο, ο ένας εξαρτάται από τον άλλο»).
Δ΄ Φάση: Ολιστική παρατήρηση – σκέφτομαι ολιστικά
2. Οι μαθητές/τριες σε ομάδες αποφασίζουν με ποιο τρόπο θα αποτυπώσουν το μήνυμα που θέλει να μας στείλει ο Σαγκάλ.
Στο τέλος του εργαστηρίου γίνεται αξιολόγηση από τα ίδια τα παιδιά απαντώντας σε ερωτήσεις του/της εκπαιδευτικού, όπως:
4ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: «Σέβομαι τα ζώα - Δεν τα υπερεκμεταλλεύομαι»
1. Η/Ο εκπαιδευτικός τοποθετεί στο πάτωμα εικόνες ανά ζεύγη που απεικονίζουν ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον και ζώα σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής. Καλούνται οι ομάδες να επιλέξουν ένα ζεύγος εικόνων, να τις παρατηρήσουν και να αναγνωρίσουν τις εικόνες που τα ζώα εκτρέφονται στο φυσικό τους περιβάλλον σε αντιδιαστολή με εκείνες που τα ζώα στερούνται την ελευθερία τους.
-«Τι βλέπετε;»
Στη συνέχεια ενθαρρύνετε τα παιδιά να διατυπώσουν τις σκέψεις τους σε σχέση με αυτά που έχουν ήδη παρατηρήσει.
- Με βάση τα όσα είδατε, τι σκέφτεστε; Που μπορεί να βρίσκονται τα ζώα στην κάθε εικόνα; Είναι κάτι που έχετε δει ξανά; Αν ναι, τότε πού;
Καταγράφονται οι απαντήσεις των παιδιών και μέσα από τη συζήτηση προκύπτει ότι κάποια ζώα που απεικονίζονται στις εικόνες τα εκτρέφει ο άνθρωπος στο φυσικό τους περιβάλλον ενώ κάποια άλλα τα εκτρέφει κλεισμένα σε κλουβιά σε εκτροφεία-βιομηχανικές μονάδες παραγωγής ζώων.
-Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό; Γιατί νομίζετε ότι ο άνθρωπος επιλέγει να εκτρέφει τόσα πολλά ζώα μέσα στα εκτροφεία;
-Τι επιπτώσεις νομίζετε ότι έχει αυτό για τα ζώα;
Μέσα από διεξοδική συζήτηση εισάγεται μια καινούργια έννοια «υπερκαταναλωτισμός των ζωικών προϊόντων από τον άνθρωπο.και συμπεραίνουμε ότι αυτός ο υπερκαταναλωτισμός οδήγησε τον άνθρωπο στην ανάγκη να δημιουργήσει εκτροφεία για τη μαζική παραγωγή των προϊόντων.
2.Οι μαθητές/τριες παρακολουθούν ένα ολιγόλεπτο βίντεο που προβάλλει ο/η εκπαιδευτικός για την εισαγωγή νέων γνώσεων σχετικά με την εκτροφή των ζώων σε βιομηχανικές μονάδες και τις συνθήκες που επικρατούν σ’ αυτές.
Στη συνέχεια παίζουν ένα παιχνίδι ρόλων με τίτλο «Αν είχαν φωνή τα ζώα, τι θα μας έλεγαν;».
Στο τέλος του εργαστηρίου γίνεται αξιολόγηση από τα ίδια τα παιδιά.
5ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Και τα ζώα έχουν δικαιώματα
1.Ο/Η εκπαιδευτικός στην ολομέλεια θέτει τον εξής προβληματισμό στους μαθητές/τριες: Έχουν τα ζώα εκτροφής δικαιώματα σε μια καλύτερη ζωή και σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης; Τι νομίζετε;
Αφού ακουσθούν όλες οι ιδέες, οι απόψεις των μαθητών/τριών ο/η εκπαιδευτικός τους παρουσιάζει οπτικοποιημένο το κείμενο της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Ζώων, εστιάζοντας στα άρθρα του κειμένου σχετικά με την υπερκμετάλλευση των ζώων εκτροφής από τον άνθρωπο.-Γνωρίζετε φιλοζωικές οργανώσεις, φορείς της τοπικής κοινωνίας, που παλεύουν για να εξασφαλίσουν στα ζώα τα δικαιώματα τους; Πώς θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε μαζί τους;
Ο/Η εκπαιδευτικός καταγράφει όλες τις απόψεις των παιδιών και τα βοηθά να βρουν κάποιους φορείς που θα μπορούσαν να συνεργαστούν. Τα παιδιά αποφασίζουν να τους στείλουν μια πρόσκληση για να τους καλέσουν στο σχολείο τους.
2. Ο κάθε μαθητής/τρια καλείται να απεικονίσει με μια ζωγραφιά κάποιο δικαίωμα.
Στο τέλος του εργαστηρίου γίνεται αξιολόγηση από τα ίδια τα παιδιά απαντώντας σε ενδεικτικές ερωτήσεις του/της εκπαιδευτικού όπως:
-Τι σου άρεσε περισσότερο σ’ αυτό το εργαστήριο και γιατί;
-Τι δεν σου άρεσε και τόσο;
- Μπορείτε να μας πείτε τρεις λέξεις που θα θυμόσαστε από αυτό το εργαστήριο;
-Τι έμαθα, τι θα άλλαζα;
6ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Αναλαμβάνουμε δράση
1. Στην ολομέλεια ο/η εκπαιδευτικός θέτει τον προβληματισμό:. «Τι νομίζετε ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε όλοι εμείς, για να υπερασπισθούμε τα δικαιώματα των ζώων εκτροφής;»
Με την τεχνική της ιδεοθύελλας οι μαθητές/τριες αποφασίζουν να προβούν σε μια καμπάνια με στόχο να ενημερώσουν τους γονείς τους, τους συμμαθητές τους από τη διπλανή τάξη, τους μαθητές/τριες άλλων νηπιαγωγείων και την τοπική κοινωνία για την υπερεκμετάλλευση των ζώων εκτροφής από τον άνθρωπο και να ευαισθητοποιηθούν ώστε να μετριάσουν την υπερκατανάλωση των ζωικών προϊόντων αλλάζοντας τις διατροφικές τους συνήθειες.2.Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες και η κάθε ομάδα επιλέγει τον τρόπο της ενημέρωσης. Αποφασίζουν να δημιουργήσουν: α) αφίσα β) ψηφιακή αφίσα, γ) ένα ηχητικό μήνυμα για να το στείλουν στο ραδιοφωνικό σταθμό του τόπου τους.
3.Οι μαθητές/τριες ανα δύο στη γωνιά του Υπολογιστή αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο για φορείς της περιοχής τους, εθελοντικές οργανώσεις που θα τους υποστηρίξουν στην επιτυχία του προγράμματος και θα αναπτύξουν συνεργασίες.
Στο τέλος του εργαστηρίου γίνεται αξιολόγηση από τα ίδια τα παιδιά απαντώντας σε ενδεικτικές ερωτήσεις του/της εκπαιδευτικού, όπως:
-Τι δεν σου άρεσε και τόσο;
-Ποιες δυσκολίες συναντήσατε και τι κάνατε γι’ αυτό;
-Τι ήταν αυτό που κάνατε όλοι και βοήθησε να ολοκληρώσετε το έργο σας; Τι σας εμπόδισε;
-Τι θα θυμάμαι από αυτό το εργαστήριο;
7ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Αξιολόγηση-Αναστοχασμός
1. Συζήτηση στην ολομέλεια και δημιουργία του τελικού εννοιολογικού χάρτη με στόχο την καταγραφή και τεκμηρίωση της νεοαποκτηθείσας γνώσης των παιδιών.
2. Οι μαθητές/τριες οργανώνουν μια έκθεση των ατομικών και ομαδικών τους εργασιών που προέκυψαν από τα εργαστήρια με καλεσμένους τους γονείς και τους συμμαθητές τους από όμορα σχολεία.
3. Οι μαθητές/τριες αναστοχάζονται επί της διαδικασίας. Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια για όλα αυτά που μάθαμε στα εργαστήρια:
-Τι σου άρεσε περισσότερο σ’ αυτά τα εργαστήρια και γιατί;
-Τι δεν σου άρεσε και τόσο;
-Ποιες δυσκολίες συνάντησες και τι έκανες γι’ αυτό;
-Τι ήταν αυτό που κάνατε όλοι και βοήθησε να ολοκληρώσεις το έργο σου;
-Τι σε εμπόδισε;
- Τι έμαθα;
- Τι θα άλλαζα;
-Τι θα θυμάμαι από αυτά τα εργαστήρια;





