1ο βιωματικό εργαστήριο - Οι φίλοι μου κι εγώ
Ας γνωριστούμε
Ο/η εκπαιδευτικός καλωσορίζει τα παιδιά στο εργαστήρι “Σε μια ρώγα από σταφύλι”. Τα παιδιά κάθονται σε δυάδες με ένα άτομο, το οποίο δεν γνωρίζουν καλά και δεν έχουν ξαναμιλήσει πολύ. Συζητάνε στις δυάδες μεταξύ τους με σκοπό να μάθουν πράγματα ο ένας για τον άλλο, όπως για το αγαπημένο τους φαγητό, για τις απογευματινές δραστηριότητές τους, για την οικογένειά τους κ.λ.π. Στη συνέχεια, το κάθε παιδί από την κάθε δυάδα παρουσιάζει το άλλο παιδί με το οποίο συζήτησε, αναφέροντας κάποια πράγματα που έμαθε την ώρα που συζητούσαν. Ένα φύλλο εργασίας μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να οργανώσουν τις σκέψεις τους και να παρουσιάσουν καλύτερα τον νέο τους φίλο!
Ακολούθως, τα παιδιά κάθονται σε κύκλο, ο/η εκπαιδευτικός τα εισάγει στην έννοια της φιλίας και τα παιδιά συζητούν για το τι είναι φίλοι.
Η ομάδα συζητά για το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει και το τι θα μάθουν. Ο/η εκπαιδευτικός τους εξηγεί ότι είναι απαραίτητο να λειτουργούν σαν ομάδα και να έχουν μεταξύ τους εμπιστοσύνη, όπως συμβαίνει με τη Φιλία. Γι αυτό το λόγο, χρειάζεται να προσδιορίσουν κάποιους κανόνες, τους οποίους τα μέλη της ομάδας πρέπει να ακολουθούν. Τα παιδιά προτείνουν και επιλέγουν ποιοι θα είναι οι κανόνες για να λειτουργήσει καλύτερα η ομάδα στο πρόγραμμα
τους καταγράφουν στον πίνακα και στη συνέχεια σε ένα χαρτόνι με διαφορετικά χρώματα και με τίτλο “Κανόνες Ομάδας”. Οι κανόνες θα μπορούσαν να είναι όπως οι παρακάτω: “Είμαστε ευγενικοί με τους άλλους”, “Ακούμε προσεκτικά τους άλλους και δεν διακόπτουμε”, κλπ.
Στο τέλος, τα παιδιά συμπληρώνουν ατομικά το φύλλο αυτοαξιολόγησης για να αξιολογήσουν τις γνώσεις, τα συναισθήματα και τις στάσεις τους πάνω στη Φιλία.
Μπερδέματα και ξεμπερδέματα
Όλα τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και το πρώτο στη σειρά παιδί παίρνει ένα κουβάρι νήμα (θα μπορούσε εναλλακτικά να πάρει μία μικρή μπάλα). Το πρώτο παιδί κρατάει την άκρη του νήματος και πετάει το κουβάρι σε ένα άλλο παιδί, λέγοντας κάτι που του αρέσει γι αυτό το παιδί, ένα κοπλιμέντο, γιατί είναι καλός φίλος ή γιατί τον/την συμπαθεί. Το επόμενο παιδί συνεχίζει κρατώντας ένα σημείο από το νήμα, και πετάει το κουβάρι σε ένα άλλο παιδί, μέχρι να συμμετάσχουν όλοι. Κάθε παιδί χρειάζεται να επιλέγει κάθε φορά από τα παιδιά που δεν έχουν παίξει. Έτσι δημιουργείται ένας ιστός που συνδέει όλα τα παιδιά και τα παιδιά συνεργάζονται, ώστε να μαζέψουν πάλι το νήμα στο κουβάρι. Ο/η εκπαιδευτικός χρειάζεται να είναι έτοιμος να δώσει ιδέες και θετικές προτάσεις στην περίπτωση που κάποια παιδιά δυσκολεύονται να σκεφτούν κάτι θετικό για τους συνομηλίκους τους. Για να μπορέσουν τα παιδιά να ξεμπερδευτούν, χρειάζεται να υπάρχει συνεργασία και συντονισμός των κινήσεών τους. Στο τέλος, συζητάνε όλοι στην ολομέλεια τι μάθανε από αυτή την άσκηση. Τι έπρεπε να κάνουν τα παιδιά για να καταφέρουν να στήσουν τον ιστό και στη συνέχεια να τον ξελύσουν;
2ο βιωματικό εργαστήριο - Το παγκάκι της φιλίας
Το παγκάκι της φιλίας
Τα παιδιά αρχικά παρακολουθούν μία μικρού μήκους ταινία για ένα αγόρι που πήγε σε ένα καινούργιο σχολείο. Η δραστηριότητα αυτή έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά για τη μοναξιά και τις επιπτώσεις της στην ψυχολογία των ανθρώπων.
Στη συνέχεια συζητούν στην ολομέλεια πάνω στην ταινία που μόλις είδαν. Ενδεικτικά ερωτήματα: Πώς αισθάνεται το αγόρι; Πώς συμπεριφέρονται οι μαθητές και οι μαθήτριες απέναντι στο αγόρι; Τι συμβαίνει στο τέλος; Ο/η εκπαιδευτικός εξηγεί στα παιδιά ότι το παγκάκι στην άκρη της σχολικής αυλής έχει μία πινακίδα πάνω του, η οποία ονομάζει το μέρος ως “στάση φιλίας” [friendship stop]. Όταν ένας μαθητής ή μαθήτρια νιώθει μόνος/η μπορεί να καθίσει σε αυτό το παγκάκι και αυτό αποτελεί σήμα για τα υπόλοιπα παιδιά, ότι ένα παιδί νιώθει μόνο του. Τα υπόλοιπα παιδιά πλησιάζουν το παιδί, συζητούν μαζί του, του κάνουν παρέα ή ακόμα το εντάσσουν στο παιχνίδι τους. Πώς τους φαίνεται αυτή η ιδέα; θα ήθελαν να την εφαρμόσουν στο σχολείο τους; Πιστεύουν ότι χρειάζεται σε κάποια παιδιά; Θα βοηθήσουν και με ποιο τρόπο;
Στο τελευταίο μέρος της δραστηριότητας, τα παιδιά με τον/την εκπαιδευτικό μεταβαίνουν στην αυλή του σχολείου. Εκεί αποφασίζουν και επιλέγουν ένα χώρο, όπου μπορεί ένας μαθητής ή μία μαθήτρια να καθίσει (ένα παγκάκι, ένα σημείο κάτω από ένα δέντρο κ.α.). Χρησιμοποιούν τα νήματα και διακοσμούν το σημείο τυλίγοντας και δένοντας διαφορετικά νήματα σε διάφορα σημεία από το παγκάκι ή στο σημείο που θα επιλέξουν. Θα μπορούσαν να δημιουργήσουν και μία ταμπέλα “παγκάκι φιλίας” και μπορούν να φτιάξουν κι ένα παγκάκι φιλίας και μέσα στην τάξη!
Τέλος, τα παιδιά διερευνούν τρόπους για το πώς θα μεταφέρουν το μήνυμα για το “παγκάκι της φιλίας” στην υπόλοιπη σχολική κοινότητα. Αποφασίζουν για τις δράσεις που θα αναλάβουν (π.χ. ενημέρωση των υπόλοιπων παιδιών του σχολείου την ώρα της πρωινής προσέλευσης) και συμφωνούν να υποστηρίξουν το εγχείρημα.
Η σούπα της Φιλίας
Τα παιδιά καλούνται με τη μέθοδο της ιδεοθύελλας να προτείνουν τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τους καλούς φίλους (π.χ. οι φίλοι υποστηρίζουν ο ένας τον άλλο/υποστήριξη, είναι ευγενικοί μεταξύ τους/ευγένεια, παίζουν μαζί, γέλιο κ.α.), τα οποία ο/η εκπαιδευτικός σημειώνει στον πίνακα. Στη συνέχεια, το κάθε παιδί συμπληρώνει το 1ο φύλλο εργασίας, αποφασίζοντας πόσο σημαντικό είναι κάθε χαρακτηριστικό της φιλίας και τι χρειάζεται για να δημιουργηθεί μία επιτυχημένη σούπα της φιλίας. Τα παιδιά συγκρίνουν τις συνταγές τους στην ολομέλεια και ακολουθεί συζήτηση.
3ο βιωματικό εργαστήριο - Σε μια ρώγα από σταφύλι
Τρωγοπίνοντας και χορεύοντας σαν σπουργίτες
Στην αρχή του εργαστηρίου, ο/η εκπαιδευτικός ρωτάει τα παιδιά αν τις προηγούμενες μέρες υπήρξαν καλοί φίλοι με κάποιον και τι ακριβώς έκαναν. Επίσης, διερευνά κατά πόσο έχει αρχίσει να λειτουργεί το παγκάκι της Φιλίας και αν έχει μοιραστεί η ιδέα στην κοινότητα.
Στο μάθημα της Μουσικής, τα παιδιά μαθαίνουν να τραγουδούν το τραγούδι Τσιριτρό σε ποίηση του Ζαχαρία Παπαντωνίου και μουσική του Γιώργου Λαμπελέτ.
Στη συνέχεια, τα παιδιά ζωγραφίζουν ένα πουλάκι σε μία κόλλα Α4 (βλ. ενδεικτικό πατρόν στο τέλος του προγράμματος). Αφού το χρωματίσουν και το κόψουν γύρω-γύρω με το ψαλίδι τους, κολλάνε στο κάτω μέρος ένα γλωσσοπίεστρο. Επιπλέον, σχεδιάζουν, χρωματίζουν και κόβουν μεγάλους κύκλους σαν ρώγες σταφυλιού (σε μέγεθος περίπου μισής σελίδας Α4).
Ο/η εκπαιδευτικός τοποθετεί σε διάφορα σημεία της αίθουσας τις «ρώγες σταφυλιού». Τα παιδιά, κρατώντας τα σπουργίτια που κατασκεύασαν, τραγουδούν (ή ακούν) και δραματοποιούν το περιεχόμενο του τραγουδιού Τσιριτρό. Μόλις ανακαλύπτουν μία ρώγα από σταφύλι, πλησιάζουν σαν ομάδα και «τρώνε» τη ρώγα. Χτυπάνε μύτες, κουνούν ουρές, τρωγοπίνουν, μεθούν, παραπατούν και αφήνουν γέλια και χαρούμενες φωνές.
Μετά τη μουσικοκινητική δραστηριότητα και σαν μέσο αποφόρτισης των μαθητών/τριών ξεκινάει μία συζήτηση στην ολομέλεια: Πώς αισθάνονται οι σπουργίτες; Γιατί είναι χαρούμενοι; Γιατί τα πουλάκια τρώνε όλα μαζί; Γιατί στο τέλος τραγουδούν; Τι συναισθήματα μας προκαλεί η Μουσική και το τραγούδι; Στους ανθρώπους αρέσει να τραγουδάνε στις παρέες; Τι τραγούδια λένε; Γιατί οι άνθρωποι χορεύουν; Πώς διασκεδάζουν με τους φίλους τους; Τους αρέσει που έχουν φίλους;
Τα παιδιά δημιουργούν ένα μεγάλο τραπέζι από θρανία και κάθονται γύρω-γύρω. Αναπαριστούν ένα χαρούμενο γεύμα με τους φίλους τους, στο οποίο θα μπορούσαν αρχικά να μοιράσουν μεταξύ τους φαγητά (π.χ. φρούτα, ένα ψωμί) ή να μιμηθούν ένα φαγοπότι. Σκέφτονται και μοιράζονται στην ομάδα αστείες ιστορίες που συνέβησαν στην τάξη τους. Αποφασίζουν ποιο τραγούδι θα ταίριαζε να τραγουδήσουν όλοι μαζί. Κάποια από τα παιδιά διαλέγουν να συνοδεύσουν το τραγούδι με μουσικά όργανα (π.χ. μικρά κρουστά), ενώ άλλα χτυπάνε παλαμάκια στον παλμό της μουσικής. Τραγουδάνε τα αγαπημένα τους τραγούδια με τη συνοδεία μουσικών οργάνων, ενώ μία ομάδα παιδιών χορεύει.
4ο βιωματικό εργαστήριο - Μοιράζομαι τα συναισθήματά μου
Το σταφύλι των συναισθημάτων
Ο/η εκπαιδευτικός εισάγει τα παιδιά στη θεματική του εργαστηρίου που είναι τα συναισθήματα. Η ομάδα απαντάει σε ερωτήματα αφόρμησης, όπως τι είναι τα συναισθήματα; ποια είναι τα συναισθήματα; έχουν σημασία στη φιλία και στις σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους; πώς αναγνωρίζουμε τι νιώθουμε εμείς και οι άλλοι;
Στη συνέχεια, τα παιδιά θα παίξουν με τη βοήθεια του προτζέκτορα ή διαδραστικού πίνακα ένα ψηφιακό παιχνίδι από το φωτόδεντρο που θα τα εισάγει στην αντίληψη και αναγνώριση των βασικών συναισθημάτων (χαράς, λύπης, φόβου, θυμού, ηρεμίας), τα οποία μεταδίδονται μέσω των εκφράσεων του προσώπου και της μουσικής και συγκεκριμένα το εκπαιδευτικό παιχνίδι “Αναγνωρίζω τα συναισθήματα”. Επιπλέον, τα παιδιά μπορούν να εισαχθούν στην έννοια των πιο πολύπλοκων συναισθημάτων, όπως είναι η ζήλεια, η αγάπη, η περηφάνεια, κ.α. Μία ακόμα διάκριση των συναισθημάτων που μπορεί να διατυπωθεί είναι εκείνη σε θετικά (π.χ. ευτυχία) και αρνητικά (π.χ. θυμός).
Στη συνέχεια, τα παιδιά θυμούνται το τραγούδι τσιριτρό από το προηγούμενο εργαστήριο. Τώρα θα πάρουν λευκές κόλλες, θα κόψουν κύκλους (περίπου διαμέτρου 7 cm) σαν ρώγες σταφυλιού και θα ζωγραφίσουν μάτια και στόμα σαν emoticon, έτσι ώστε να απεικονίζουν ένα συναίσθημα.
Θα μπορούσαν να πάρουν ιδέες από μία καρτέλα με emoticons, όπως το σχετικό υλικό. Σε ένα κομμάτι χαρτί του μέτρου, ο/η εκπαιδευτικός έχει κολλήσει μία μεγάλη κληματίδα, κάτω από την οποία τα παιδιά θα κολλήσουν τις ρώγες που έφτιαξαν, σχηματίζοντας ένα σταφύλι, το σταφύλι των συναισθημάτων. Μπορούν να ξεχωρίσουν τι συναίσθημα εκφράζει κάθε ρώγα;
Μάντεψε πώς νιώθω
Η έκφραση συναισθημάτων είναι ένα επικοινωνιακό μέσο, όπως είναι οι λέξεις. Εκφράζουμε συναισθήματα και δίνουμε πληροφορίες στους άλλους για το τι χρειαζόμαστε. Τι χρειάζεται ένα παιδί που νιώθει λύπη; Πιθανώς χρειάζεται κάποιον/α να τον/την παρηγορήσει. Τι χρειάζεται ένα παιδί που νιώθει φόβο; Πιθανώς χρειάζεται κάποιον/α που θα τον/την κάνει να νιώσει ασφάλεια και θα διώξει τον κίνδυνο. Ο/η εκπαιδευτικός αφήνει αναποδογυρισμένες στο κέντρο της ομάδας τις καρτέλες του υλικού, ώστε κάθε παιδί να επιλέξει τυχαία από μία (χωρίς να δουν το περιεχόμενο τα υπόλοιπα παιδιά). Στη συνέχεια, κάθε παιδί προσπαθεί να εκφράσει με το πρόσωπό του το συναίσθημα της καρτέλας του και η υπόλοιπη ομάδα να βρει ποιο συναίσθημα αποτυπώνει. Ακολούθως, αποκαλύπτει στην ομάδα πώς αισθάνεται (σύμφωνα με την καρτέλα του) και επινοεί μία μικρή ιστορία που δικαιολογεί το συναίσθημά του (π.χ. Νιώθω χαρούμενος γιατί ο δάσκαλος μου είπε μπράβο για την εργασία μου). Τα υπόλοιπα παιδιά σκέφτονται και προτείνουν τι χρειάζεται το “χαρούμενο” παιδί και μία πιθανή απάντηση θα μπορούσε να είναι να μοιραστεί τη χαρά του με τους/τις φίλους/ες του.
5ο βιωματικό εργαστήριο - Μαθαίνω να συζητώ
Σπουργιτοκουβεντούλες
Η αφόρμηση της δραστηριότητας γίνεται με την υπενθύμιση των κανόνων της ομάδας που τα παιδιά έχουν καταγράψει στο πρώτο εργαστήριο. Ο/η εκπαιδευτικός εξηγεί ότι με παρόμοιο τρόπο υπάρχουν κανόνες και όταν συζητάμε και κάνουμε διάλογο. Μπορούν να σκεφτούν ποιους κανόνες ακολουθούμε όταν μιλάμε μεταξύ μας; Μερικοί κανόνες θα μπορούσαν να είναι “Δείχνουμε ενδιαφέρον και ακούμε προσεκτικά”, “Περιμένουμε τη σειρά μας για να μιλήσουμε, όταν ο συνομιλητής μας έχει ολοκληρώσει τη σκέψη του”, “Μιλάμε πάντα ευγενικά” κλπ. Επίσης, οι μαθητές/τριες σκέφτονται και προτείνουν τι δεν πρέπει να κάνουμε όταν συζητάμε με έναν άτομο. Για παράδειγμα, “Δεν πρέπει να κοιτάζουμε τα πόδια μας”, “Δεν πρέπει να διακόπτουμε”, κλπ. Τα παιδιά μπορούν να καταγράψουν τους κανόνες σε ένα χαρτί μέτρου και να τους κρεμάσουν σε ένα σημείο στην τάξη τους .
Στη συνέχεια, η ομάδα χωρίζεται σε δυάδες και η κάθε δυάδα παίρνει ένα ξυλάκι-σπουργίτι (από τις κατασκευές του τρίτου εργαστηρίου). Ο/η εκπαιδευτικός εξηγεί ότι για να μπορέσουμε να κάνουμε διάλογο, χρειάζεται οι συνομιλητές να περιμένουν τη σειρά τους και να μιλάνε μόλις τελειώνει ο συνομιλητής ή η συνομιλήτριά τους, χωρίς να διακόπτουν. Όταν κάποιος/α μιλάει θα κρατάει το ξυλάκι/σπουργίτι και θα το δίνει στο/στη συνομιλητή/συνομιλήτριά του μόλις ολοκληρώσει αυτό που έχει να πει. Κάθε δυάδα ξεκινάει να μιλάει για ένα θέμα που θέτει ο εκπαιδευτικός (π.χ. μία μέρα που ένιωσα φόβο, τι καιρό κάνει σήμερα, κ.α.) μπροστά στην ολομέλεια. Μόλις η δυάδα ολοκληρώσει τη σύντομη συνομιλία της, τα παιδιά της κάθε δυάδας δηλώνουν πώς εκτίμησαν ότι πήγε η κουβεντούλα τους. Τα υπόλοιπα παιδιά παρατηρούν αν ακολουθήθηκαν οι κανόνες και αν η συνομιλία ήταν ικανοποιητική.
Στο τέλος της δραστηριότητας, ο/η εκπαιδευτικός θέτει το ερώτημα πώς μπορεί ένα άτομο να μπει στην κουβέντα που έχουν δύο άλλα άτομα. Τα παιδιά προτείνουν τις ιδέες τους και τους γίνεται κατανοητό ότι δεν πρέπει να διακόπτουμε, αλλά να πλησιάζουμε τη δυάδα που μιλάει. Σε κάποια παύση της δυάδας, προσφέρουμε κι εμείς τις δικές μας σκέψεις στο θέμα που συζητείται. Ακολουθεί ένα παράδειγμα με μοντελοποίηση μιας παρόμοιας κατάστασης από μία δυάδα μαθητών και έναν ακόμα παιδί που προσπαθεί να μπει στην κουβέντα τους. Το εργαστήρι κλείνει με τη συμπλήρωση ενός φύλλου εργασίας από κάθε παιδί ατομικά αναφορικά με το ποιες συμπεριφορές είναι σωστές και ποιες όχι όταν βρισκόμαστε με άλλους ανθρώπους.
Το σκέφτομαι ή το λέω;
Ο/η εκπαιδευτικός εξηγεί στα παιδιά ότι υπάρχουν περιπτώσεις που κάποια πράγματα τα λέμε στους φίλους μας και τους ανθρώπους δίπλα μας, ενώ κάποια άλλα τα σκεφτόμαστε, αλλά δεν τα λέμε, γιατί μπορεί να πληγώσουμε, να προσβάλλουμε και να στενοχωρήσουμε τους άλλους. Για παράδειγμα, δεν κάνουμε αρνητικά σχόλια και άσχημα πράγματα για την εμφάνιση κάποιου/ας ή για τη συμπεριφορά του/της, κουτσομπολιά και οτιδήποτε δεν θα θέλαμε να μας το πουν και σε εμάς τους ίδιους.
Τα παιδιά κόβουν με το ψαλίδι τους και κολλάνε σε ένα γλωσσοπίεστρο ένα χαρακτήρα (εγκέφαλο) που γράφει “Το σκέφτομαι” και ένα χαρακτήρα “ (στόμα) που γράφει “Το λέω” (βλ. υλικό). Ο/η εκπαιδευτικός τους διαβάζει προτάσεις όπως οι παρακάτω και τα παιδιά πρέπει να σηκώσουν το χαρακτήρα που ταιριάζει κάθε φορά. Σε κάθε πρόταση, γίνεται συζήτηση για το τι θα μπορούσαν εναλλακτικά να πουν οι μαθητές/τριες, εφ’ όσον πρόκειται για αρνητικό σχόλιο. Ο/η εκπαιδευτικός εξηγεί περαιτέρω ότι αυτά που λέμε πρέπει να είναι θετικές κρίσεις, βοηθητικά σχόλια, κοπλιμέντα, όχι προσωπικές ερωτήσεις, όχι σχόλια που μπορεί να προσβάλλουν τους άλλους. Άλλωστε, οι καλοί/ες φίλοι/ες ενδιαφέρονται πραγματικά και ειλικρινά για τις σκέψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματα του φίλου τους και της φίλης τους, και όταν κάποια σκέψη τους μπορεί να πληγώσει το/η φίλο/η τους, είναι καλύτερα να μην την εκφράσουν.
Σε επέκταση της δραστηριότητας τα παιδιά του πρωινού 2 έπαιξαν το παιχνίδι με τα μήλα! Αρχικά πήραμε 2 μήλα που μοιάζουν μεταξύ τους και ζητήσαμε από τα παιδιά να τα παρατηρήσουν πολύ καλά. Αφού τα κοιτάξανε καλά καλά, τα παιδιά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα δύο μήλα είναι σχεδόν ίδια, απλά το ένα είναι λίγο πιο κίτρινο και το άλλο λίγο πιο πράσινο. Η φλούδα και των δύο είναι ωραία και γυαλιστερή και φαίνονται πεντανόστιμα και ζουμερά!
Στην ομάδα αποφασίζουμε ότι το ένα μήλο, το πιο πράσινο, θα το χαϊδέψουμε, θα το κρατάμε απαλά και θα του μιλήσουμε όμορφα...
Ενώ το άλλο μήλο, το πιο κίτρινο, θα το χτυπήσουμε και θα του μιλήσουμε άσχημα για τις ανάγκες της δραστηριότητας...
Στη συνέχεια βάλαμε τα μήλα στο κέντρο της παρεούλας μας και τα παρατηρήσαμε πολύ καλά. Μοιάζουν να διαφέρουν τώρα; Τα παιδιά δεν εντόπισαν διαφορές, όπως και στην αρχή της δραστηριότητας. Παρατήρησαν πως το χρώμα τους δεν άλλαξε και η φλούδα τους εξακολουθούσε να είναι ωραία και γυαλιστερή.
Προτείναμε λοιπόν στα παιδιά να κόψουμε και τα δύο μήλα για να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν διαφορές κάτω από την φλούδα... Οι διαφορές τώρα ήταν φανερές! Το μήλο που του φερθήκαμε όμορφο ήταν άσπρο και λαχταριστό, χωρίς σημάδια, ενώ το μήλο που του φερθήκαμε άσχημα είχε μαύρα σημάδια στον καρπό του...
Μετά από συζήτηση με τα παιδιά καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως όπως πληγώνεται το μήλο αλλά δεν το δείχνει στη φλούδα του, έτσι μπορεί να πληγώνονται και οι φίλοι μας... Μπορεί να μη φαίνονται τα σημάδια στο πρόσωπο ή το σώμα τους, αλλά σίγουρα υπάρχουν στην ψυχή τους!
Στο κλείσιμο της δραστηριότητας, ο/η εκπαιδευτικός ρωτάει τα παιδιά αν βρήκαν δύσκολο το να εκτιμήσουν τις προτάσεις. Αν στο παρελθόν έχουν πληγώσει με τα λόγια τους κάποιο φίλο/η ή κάποιον άνθρωπο γενικότερα. Γιατί είναι σημαντικό καμιά φορά να κρατάμε τις σκέψεις μας για τον εαυτό μας; Υπάρχει κάποια περίπτωση που χρειάζεται να πούμε κάτι αρνητικό σε κάποιον/α φίλο/η μας;
6ο βιωματικό εργαστήριο - Ο Νταής του Ποντικοσχολείου μας
Διαβάζουμε ένα παραμύθι
Ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει στα παιδιά το παραμύθι Ο Νταής του Ποντικοσχολείου μας, δείχνοντας παράλληλα τις εικόνες του βιβλίου. Στη συνέχεια γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια και τίθενται ερωτήματα κατανόησης και εμβάθυνσης όπως τα παρακάτω:
Πώς συμπεριφέρεται ο Ροκανούλης και γιατί;
Πώς νιώθει ο Ροκανούλης;
Πώς συμπεριφέρεται ο Φάκας και γιατί;
Σας αρέσει η συμπεριφορά του Φάκα και του Ροκανούλη;
Πώς καταφέρνουν να πείσουν ο Ροκανούλης και ο Φάκας τους υπόλοιπους κατοίκους για την Ροκανούλα;
Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι φίλοι της Ροκανούλας για να την προστατέψουν;
Τι έκανε η Ροκανούλα και άλλαξε τη συμπεριφορά του Ροκανούλη;
Πώς συνεργάστηκε η Ροκανούλα και ο Ροκανούλης για το καλό όλου του χωριού απέναντι στις κακές γάτες;
Τι νιώθουν στο τέλος η Ροκανούλα και ο Ροκανούλης μεταξύ τους;
Έχετε ποτέ γνωρίσει κανένα Ροκανούλη ή Ροκανούλα;
Τι είναι νταής και πώς συμπεριφέρεται;
Πώς πιστεύετε ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε έναν νταή;
Μετά τη συζήτηση πάνω στο παραμύθι, η ολομέλεια εστιάζει στο θέμα του εκφοβισμού. Ο εκπαιδευτικός εξηγεί στα παιδιά ότι ο εκφοβισμός (Bullying) συμβαίνει όταν ένα παιδί (ή μια ομάδα παιδιών) προσπαθεί σκόπιμα να πληγώσει σωματικά ή συναισθηματικά ένα άλλο παιδί, με αρνητικές πράξεις (κλωτσιές, σπρωξίματα, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση κ.α.) ή αρνητικά λόγια (βρισιές, κοροϊδίες, προσβολές, απειλές, ψεύτικες φήμες κ.α.). Πρόκειται για μια ενέργεια που γίνεται όχι μόνο μια φορά, αλλά συχνά. Για να ελεγχθούν τα μαθησιακά αποτελέσματα, τα παιδιά συμπληρώνουν ατομικά ένα φύλλο εργασίας πάνω στο ποια ενέργεια είναι εκφοβιστική.
Τα παιδιά ολοκληρώνουν τη δραστηριότητα δημιουργώντας ένα δικό τους χαρούμενο ποντίκι (σχετικό υλικό), το οποίο συμμετέχει σε μια γιορτή με την Ροκανούλα, τον Ροκανούλη και τα υπόλοιπα ποντίκια του Ποντικοσχολείου. Σκοπός των ποντικιών είναι να γιορτάσουν τη νίκη τους απέναντι στις κακές γάτες και τη φιλία τους. Τα παιδιά κόβουν τις φιγούρες τους, τις χρωματίζουν και δημιουργούν το υπόλοιπο χαρούμενο σκηνικό της γιορτής πάνω σε ένα χαρτί μέτρου, προσθέτοντας μουσικούς, μουσικά όργανα, φώτα, χορό, τραπέζια με φαγητά, χαρούμενες διακοσμήσεις κ.α.
Ομάδες δράσης
Θυμάστε πώς συνεργάστηκαν στο τέλος του παραμυθιού τα ποντικάκια και νίκησαν τις κακές γάτες; Ο/η εκπαιδευτικός θυμίζει σύντομα την ιστορία του Ροκανούλη και της Ροκανούλας και μοιράζει τα παιδιά σε ομάδες των 4-5 παιδιών. Στη συνέχεια, καλεί τις ομάδες να σκεφτούν τρόπους αντιμετώπισης του εκφοβισμού σε ένα σχολείο που έχουν συμβεί πολλά άσχημα περιστατικά και υπάρχει μία ομάδα παιδιών που λειτουργούν ως νταήδες, εκφοβίζοντας άλλα παιδιά. Τι μέτρα θα πάρουν; Πώς θα αντιμετωπίσουν τους νταήδες και πώς θα βοηθήσουν τα παιδιά που εκφοβίζονται; Η κάθε ομάδα έχει στη διάθεσή της 10 λεπτά να συζητήσει και στο τέλος οι ομάδες παρουσιάζουν τις ιδέες τους στην ολομέλεια. Οι ιδέες καταγράφονται σε χαρτόνι και ακολουθεί σχετική συζήτηση.
Ο/η εκπαιδευτικός θέτει περαιτέρω ερωτήματα για τον τρόπο που συνεργάστηκαν τα παιδιά μεταξύ τους: Πώς λειτούργησαν οι ομάδες; Συνεργάστηκαν μεταξύ τους καλά; Ανταλλάξανε ιδέες; Υπήρχαν διαφωνίες και αν ναι πώς τις έλυσαν; Ανέλαβε κάποιο μέλος της ομάδας να συντονίσει τη συζήτηση; Τι θα μπορούσε να βελτιωθεί; Τους άρεσε αυτή η εμπειρία;
7ο βιωματικό εργαστήριο -Εγώ κι εσύ μαζί!
Ημερολόγιο συναισθημάτων
Το εργαστήριο ανοίγει με το τραγούδι “Εγώ κι εσύ μαζί”.
Τα παιδιά μαθαίνουν το τραγούδι και το τραγουδούν. Γιατί μιλάει το τραγούδι; Τους αρέσει; Έχουν δει την ταινία Toy story; θυμούνται άλλες ταινίες με θέμα τη φιλία; Έχουν δει ποτέ ταινία στο σινεμά με κάποιον/α φίλο/η τους; Πώς ήταν η εμπειρία τους;
Το εργαστήριο δίνει χώρο για να γίνει συζήτηση πάνω στην πρόσφατη
πανδημία, καθώς η καθημερινότητα όλης της κοινότητας επηρεάστηκε σε πολύ
μεγάλο βαθμό από τις συνέπειες των μέτρων υγιεινής και κοινωνικής
αποστασιοποίησης. Συν τοις άλλοις, η πανδημία συνοδεύτηκε από το
κλείσιμο των σχολείων και την πρωτόγνωρη για όλους εμπειρία της
επείγουσας απομακρυσμένης διδασκαλίας μέσω πλατφορμών τηλεκπαίδευσης. Τα
παιδιά μπορούν να ακούσουν και να συζητήσουν πάνω στο τραγούδι του
Αλκίνοου Ιωαννίδη που προέκυψε μέσα από τη συγκυρία της υγειονομικής
συνθήκης. Τι τους έλειψε; Τους έλειψαν οι φίλοι τους και η επικοινωνία
με τους άλλους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, της
τηλεκπαίδευσης και του κλεισίματος των σχολείων; Πώς επηρέασε την
καθημερινή επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους η χρήση μάσκας; Γιατί ο
τίτλος του τραγουδιού είναι “Μαζί ξανά”; Τι εύχεται ο τραγουδιστής;
